Bộ Rễ Cây Trồng là cơ quan sống còn của cây, đảm nhiệm nhiều vai trò quan trọng như hút nước, hấp thu dinh dưỡng, cố định cây và trao đổi khí. Với các cây ăn trái, cây công nghiệp và cây thân gỗ, bộ rễ thường được phân thành ba loại chính: rễ cái, rễ phụ và rễ tơ. Tuy nhiên, đặc điểm của bộ rễ thay đổi tùy thuộc vào phương pháp trồng: từ hạt hoặc chiết cành.
1. Cây Trồng Từ Hạt
Rễ Cái
– Vai trò: Rễ chính mọc sâu xuống đất, giúp cây bám chặt và hút nước từ các tầng đất sâu.
– Đặc điểm: Dài, to, phát triển mạnh mẽ, có khả năng chống chịu khắc nghiệt tốt hơn (hạn hán, bão gió).
Rễ Phụ (Rễ Nhánh)
– Vai trò: Lan rộng từ rễ cái, tăng khả năng hút dinh dưỡng và nước ở tầng đất nông.
– Đặc điểm: Nằm trong khoảng 1 – 20 cm dưới mặt đất.
Rễ Tơ (Rễ Hút)
– Vai trò: Chuyên hấp thu nước và khoáng chất, trực tiếp nuôi dưỡng cây.
– Đặc điểm: Nhỏ, mảnh, tập trung ở lớp đất mặt (1 – 20 cm), dễ tổn thương nếu tác động đến đất xung quanh gốc.
Tóm lại: Cây trồng từ hạt có hệ rễ đầy đủ (rễ cái, rễ phụ, rễ tơ), phù hợp với điều kiện đất sâu, bền vững lâu dài.
2. Cây Trồng Từ Chiết Cành
Rễ Phụ và Rễ Tơ
– Đặc điểm: Không có rễ cái, bộ rễ hình thành hoàn toàn từ rễ phụ và rễ tơ.
– Vai trò:
+ Rễ phụ lan rộng ngang hoặc chếch xuống đất nông (1 – 20 cm).
+ Rễ tơ đảm nhận việc hấp thu nước và dinh dưỡng chính.
Lưu ý: Vì không có rễ cái, cây chiết cành phát triển nhanh nhưng khả năng chống chịu với hạn hán hoặc gió bão kém hơn.
3. Các Bệnh Liên Quan Đến Rễ Cây Trồng
3.1. Thối Rễ: Do nấm (Phytophthora, Fusarium) và đất úng nước. Triệu chứng: rễ thối đen, cây héo úa.
3.2. Tuyến Trùng Rễ: Do tuyến trùng ký sinh. Triệu chứng: rễ sần, cây còi cọc.
3.3. Rễ Đỏ (Gỉ Sắt): Do nấm Ganoderma. Triệu chứng: rễ đỏ, bong vỏ, cây suy yếu.
3.4. Thối Gốc Chảy Mủ: Do nấm Fusarium. Triệu chứng: rễ hư, gốc chảy mủ, cây chết dần.
3.5. Rễ Đen: Do nấm Thielaviopsis. Triệu chứng: rễ đen, cây còi cọc.
Bộ rễ cây trồng gắn liền với đất, vì đất cung cấp nước, dinh dưỡng và môi trường sống cho rễ. Để hiểu rõ hơn về mối quan hệ này, bạn có thể tham khảo bài viết “Sức Khoẻ Đất”, giúp bạn nắm bắt cách cải tạo và bảo vệ đất để cây trồng phát triển bền vững.
